TINNITUS EN EMDR
Tinnitus en EMDR, EMDR is de afkorting van Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een therapie die ontwikkeld is voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van ervaringen die in het hier-en-nu nog steeds invloed hebben. EMDR is een therapie die in de jaren negentig van de afgelopen eeuw is ontstaan en zich ondertussen heeft ontwikkeld tot een gedegen therapeutische methode. EMDR kan ook bij tinnitus en hyperacugsis positieve effecten hebben. Het angstige gevoel, boosheid of gevoelens van machteloosheid die gekoppeld zijn aan de tinnitus kunnen door deze therapie namelijk minder worden. Ook wanneer de situatie waarin het oorsuizen is ontstaan traumatisch was en de herinneringen in het heden nog pijnlijk zijn of het nog steeds moeilijk is om daar over te praten, kan EMDR bij oorsuizen zinvol zijn. Denk hierbij wanneer de tinnitus is ontstaan bij een zeer harde knal of een ander hard geluid zoals dat van een alarm of zeer harde feedback.
Het idee is dat door de inzet van EMDR bij tinnitus de ervaren angst kan verminderen en het kan zijn dat er spontaan op een andere manier gekeken wordt of gedacht wordt over de nare ervaring waar de tinnitus bij is ontstaan. Psychologen die EMDR toepassen bij cliënten met tinnitus geven aan dat er meer rust ervaren wordt na een EMDR behandeling. Clienten blijken ook situaties of bezigheden weer aan te durven die eerst werden vermeden omdat ze als bedreigend werden ervaren of (extreem) angstig maakten.
Ook kan EMDR bij tinnitus meer rust en berusting geven over de toestand waarin de client zich bevindt. Dit heeft een positief effect op stress die wordt ervaren. De afname in stress kan weer een gunstige invloed hebben op de ervaren tinnitus: juist stress kan er immers voor zorgen dat de tinnitus klachten erger worden of in stand worden gehouden. Ondanks dat er positieve effecten vanuit het werkveld worden gemeld, is EMDR bij tinnitus nog onvoldoende goed onderzocht om aan te merken als een bewezen effectieve methode bij tinnitusklachten.
ZACHTE KLIKJES
In plaats van of naast oogbewegingen worden bij tinnitus vaak zachte klikjes gebruikt die tussen de oren afwisselen. Het voordeel van het gebruik van klikjes is dat deze veelal als rustgevend worden ervaren en ook afleiden van de tinnitus. Ook kan EMDR bij tinnitus worden ingezet om het beeld dat de client heeft van uw tinnitus te veranderen.
EMDR is in eerste instantie ontwikkeld om posttraumatische stress te verminderen. De positieve ervaringen met EMDR ook bij andere psychische klachten en aandoeningen, zoals angst, schaamte, verdriet, rouw, schuld, boosheid en chronische pijn maakt dat EMDR steeds breder wordt ingezet.
HOE GOED WERKT EMDR BIJ TINNITUS?
Naar EMDR als therapie is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan. Cliënten reageren vaak goed op EMDR en er zijn snel goede resultaten te bereiken. Zoals aangegeven is momenteel nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor de werking van EMDR bij tinnitus om de methode als bewezen effectief te bestempelen. Wel zijn recent (september 2018) de onderzoeksresultaten gepubliceerd van een pilot onderzoek naar de effectiviteit van EMDR bij oorsuizen die hoopvol stemmen.
De tinnitus zelf zal sowieso door de EMDR aanpak niet verdwijnen. Wel kan er meer rust ontstaan, kunnen angst gevoelens of gevoelens van machteloosheid verminderen en kan op een rustigere manier naar de tinnitus worden gekeken of naar de situatie waarin het is ontstaan. De verminderde angst, onrust en stress hebben weer een gunstige invloed op de ervaren klachten die samen gaan met de tinnitus. De tinnitus geluiden kunnen daardoor meer naar de achtergrond gaan.
Een combinatie van cognitieve therapie. psychoeducatie, uitleg over het tinnitus model, ontspanningsoefeningen en mindfulness is inmiddels een bewezen effectieve methode om tinnitusklachten te reduceren. EMDR kan als experimentele aanvulling worden ingezet.
HOE GAAT EMDR BIJ TINNITUS IN Z’N WERK?
Wanneer er sprake is van een nare ervaring waarbij de tinnitus is ontstaan zal gevraagd worden om aan de gebeurtenis terug te denken. Het gaat erom hoe deze op dit moment nog wordt ervaren. Daarbij wordt gevraagd de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens te beschrijven. Hiermee wordt meer informatie over de (traumatische) beleving verzameld. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. Uw psycholoog zal vragen de nare gebeurtenis opnieuw naar voren te halen. De afleidende klikjes worden daarbij via een hoofdtelefoon afwisselend links en rechts aangeboden. De psycholoog vraagt u om uw aandacht hierop te richten. De psycholoog zal u vervolgens vragen wat er telkens in gedachten naar boven komt of wat u beleeft. De EMDR procedure brengt over het algemeen een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook emoties en lichamelijke belevingen. De cliënt wordt na de oogbewegingen of set klikjes gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna weer nieuwe oogbewegingen of klikjes volgen.
Wanneer de tinnitus angst of boosheid met zich meebrengt of de client gevoelens heeft van machteloosheid of verloren te zijn, kan EMDR bij tinnitus ook worden ingezet. Hierbij wordt vaak gevraagd het beeld van de tinnitus in positieve zin te veranderen. U wordt vervolgens gevraagd het nieuwe fantasiebeeld voor ogen te nemen terwijl u klikjes krijgt aangeboden.
Ook hierbij kunnen gedachten, beelden en gevoelens naar voren komen. Om het beeld van tinnitus te veranderen, zijn overigens ook andere technieken voor handen die zonder EMDR kunnen worden ingezet.
EFFECTEN VAN EMDR BIJ TINNITUS
De oogbewegingen of sets met klikjes, maar in de meeste gevallen gebruiken wij de VR-bril kunnen er langzamerhand toe leiden dat de vervelende herinnering minder krachtig wordt en dat de emotionele lading verloren raakt. Zo wordt het steeds gemakkelijker aan de oorspronkelijke gebeurtenis waarbij de tinnitus is ontstaan terug te denken. Vaak veranderen ook de herinneringsbeelden vanzelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner.
Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis of aan de tinnitus zelf geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de nare ervaring waarbij de tinnitus is ontstaan steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon of dat de negatieve gevoelens die gekoppeld zijn met tinnitus minder worden.
Wanneer EMDR wordt ingezet bij tinnitus om angstige gevoelens, boosheid, machteloosheid e.d. te behandelen, is deze erop gericht om deze gevoelens minder sterk te maken.
NA-EFFECT EMDR
Na afloop van een EMDR sessie kunnen er enige na-effecten zijn. Zo kan het zijn dat de dagen na de EMDR sessie de beleving van de tinnitus of de ermee gepaard gaande gevoelens als indringender worden ervaren. Deze toename duurt over het algemeen niet langer dan drie dagen. Daarna zal een nieuw evenwicht ontstaan. Wij bevelen u aan gedurende de eerste dagen een dagboekje bij te houden en op te schrijven wat er bij u naar boven komt. Deze zaken kunnen dan in de volgende sessie aan de orde komen.
HOE KAN HET DAT EMDR BIJ TINNITUS POSITIEVE INVLOED HEEFT?
Een verklaring voor de positieve effecten van EMDR bij tinnitus is dat de combinatie van het sterk denken aan de nare gebeurtenis of de angst, boosheid of machteloosheid en de aandacht voor de afleidende oogbewegingen of klikjes er voor zorgt dat ons natuurlijke verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Omdat het oproepen van een nare herinnering of het richten op negatieve gevoelens een indringend effect heeft, kost dit veel geheugencapaciteit. De afleidende oogbewegingen of tikjes nemen ook geheugencapaciteit in beslag, waardoor er minder ruimte is voor de traumatische ervaring of de angst, boosheid, machteloosheid of andere gevoelens. Door de concurrentie van werkgeheugentaken is er nauwelijks meer plaats voor de levendigheid en de naarheid van de herinnering of nare gevoelens die de tinnitus veroorzaken. Dit biedt de patiënt de mogelijkheid om een andere betekenis aan de gebeurtenis of gevoelens te geven.
ONDERZOEK
Er worden momenteel wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd naar de effecten van EMDR bij tinnitus. De eerste resultaten van het onderzoek naar EMDR bij oorsuizen zijn hoopgevend. In ons tinnitus programma is EMDR een onderdeel, want wat bij de een wel werkt, werkt bij een ander niet en omgekeerd.